Medewerkers klinieken zeer positief over patiëntveiligheidscultuur

17-05-2022 | Medewerkers van klinieken zijn erg positief over de veiligheidscultuur en hun eigen veerkracht. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel, het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg, en Amsterdam Public Health (APH) research institute in het kader van de landelijke ‘Monitor Patiëntveiligheid in Zelfstandige Behandelcentra’. In het rapport worden daarnaast een aantal suggesties gedaan voor verbeterstrategieën. ZKN dankt alle klinieken die deel hebben genomen aan het onderzoek.

Onveilige situaties kunnen binnen elke zorginstelling voorvallen. Hoe medewerkers van klinieken met deze situaties omgaan en wat ze vervolgens doen om deze in de toekomst te voorkomen, is bepalend voor de patiëntveiligheid. Een positieve patiëntveiligheidscultuur is daarom afhankelijk van een kritische houding tegenover het eigen handelen, het melden van incidenten en willen leren van incidenten.

Daarbinnen zijn veerkrachtige medewerkers belangrijk om met veranderende omstandigheden om te gaan. Tussen 2020 en 2022 heeft Nivel in 18 klinieken, waarvan 13 ZKN-leden, een eerste onderzoek gedaan om inzicht te krijgen in de patiëntveiligheidscultuur en de veerkracht in klinieken. Totaal 416 medewerkers hebben de vragenlijsten volledig ingevuld. Klinieken met een respons van 75 procent of hoger hebben een individuele terugkoppeling ontvangen van Nivel.

Hoge waardering voor patiëntveiligheid  

Driekwart van de medewerkers die deelnamen aan het onderzoek waardeert de patiëntveiligheid in hun eigen kliniek zeer goed of uitstekend. Opvallend was dat medewerkers die geen direct patiëntcontact hebben de patiëntveiligheid gemiddeld beter beoordelen dan de medewerkers die wel met patiënten in contact staan. Ook op andere vlakken zijn medewerkers zonder patiëntencontact iets positiever.

Een van de verklaringen voor het positievere beeld bij de medewerkers die geen patiëntcontact hebben, is dat ze niet volledig zijn geïnformeerd over wat er speelt op de werkvloer. Zestig procent van de medewerkers zonder direct patiëntencontact binnen het onderzoek bekleden managementfuncties. Uit het onderzoek blijkt dat medewerkers niet altijd ondersteuning zoeken bij leidinggevenden. Het kan daarom voorkomen dat het management niet geheel op de hoogte is van bepaalde gebeurtenissen.

Tegelijkertijd is er geen sprake van een significant verschil in waardering van de patiëntveiligheid. Er is dus geen sprake van een andere positie op de cultuurladder tussen deze groepen. Op basis van de resultaten geeft Nivel aan dat alle 18 deelnemende klinieken zich bevinden op de proactieve trede van de cultuurladder.

De cultuurladder

Kliniekmedewerkers zijn veerkrachtig

De kliniekmedewerkers gaven aan dat zij vaak veerkrachtig omgaan met crisissituaties of werkdruk en zich goed kunnen aanpassen aan de situatie. Medewerkers die veerkrachtiger zijn, zijn ook positiever over de veiligheidscultuur binnen de kliniek.

Verbeterstrategieën

In het rapport worden een aantal suggesties gedaan voor verbeterstrategieën aan de hand van de tien onderdelen van de door Nivel geïdentificeerde veiligheidsdimensies. U vindt deze strategieën op pagina 27 en 28. Wilt u meer weten over het onderzoek, de resultaten en verbetermogelijkheden?

Het volledige rapport is hier te vinden. 

Over het Nivel-onderzoek

Het Nivel voerde dit onderzoek uit in het kader van de Monitor Patiëntveiligheid (2020-2022) in zelfstandige klinieken. Van de 18 deelnemende klinieken hebben 416 medewerkers de vragenlijst ingevuld. In de werving van de klinieken heeft ZKN een belangrijke rol gespeelt. Dit onderzoek werd gefinancierd door het ministerie van VWS en is uitgevoerd in samenwerking met het APH research institute. Tegelijkertijd met de veiligheidscultuurmeting heeft Nivel ook een onderzoek gedaan naar vermijdbare schade in klinieken. Dit rapport wordt uiterlijk medio juni verwacht.