ZKN Congres 2024: Grensverleggende samenwerking voorwaarde voor toegankelijkheid zorg
Op donderdag 6 juni organiseerde ZKN haar jaarlijkse congres. Na een introductie door Bart Broers, directeur zorg bij de ACM, ging dagvoorzitter Michiel Peereboom aan de hand van een aantal stellingen in gesprek met de zaal en de deelnemers aan de rondetafel: Bart Broers (directeur Zorg ACM), Georgette Fijneman (directievoorzitter Zilveren Kruis), Linda Daniels (manager Medisch-specialistische zorg Patiëntenfederatie Nederland), Leo Verhagen (directeur Annadal Kliniek), Sjarrel Witjes (directeur Centrum Oosterwal), Mariska Offeringa-Klooster (locatie coördinator NWZ-groep) en Norbert van den Berg (kinderarts DeKinderkliniek).
Bart Broers ACM: Goede samenwerking maakt je competitiever
In zijn inleiding benadrukte Bart Broers dat we met elkaar staan voor een enorme maatschappelijke opgave: vernieuwing van de zorg (eigenlijk: behoud van gezondheid). Hiervoor is meer samenwerking nodig: samenwerking binnen de zorg, maar ook buiten de zorg. In zijn visie kunnen ziekenhuizen en klinieken het zich niet permitteren om niet samen te werken: “Goede bedrijven kunnen goed samenwerken en goed samenwerken maakt je competitiever. Dat is uiteindelijk goed voor onze patiënten.”
Patiënt echt centraal in zorgverlening
Na de introductie discussieerden de rondetafeldeelnemers over verschillende onderwerpen, zoals de vraag of de patiënt wel écht centraal staat in de zorgverlening. En wat de invloed daarvan is op de organisatie van het medisch specialistisch zorglandschap (MSZ). Norbert van den Berg gaf aan dat de behandelaar écht terug moet naar zijn of haar rol als hulpverlener. Wat ook impact heeft op de ordening van de MSZ. Ook Mariska Offeringa – Klooster was van mening dat in de bedrijfsvoering toch heel vaak het organisatieplan centraal staat, en niet de patiënt. De manier waarop de zorg nu georganiseerd is helpt hier niet bij.
Ja, ziekenhuizen en klinieken moeten meer samenwerken…
Vrijwel iedereen was het eens dat er meer moet worden samengewerkt. Er is immers sprake van schaarste waar we met elkaar een antwoord op moeten vinden. Voor Mariska Offeringa-Klooster was die schaarste aanleiding om de samenwerking te zoeken met Centrum Oosterwal. Ook Georgette Fijneman onderstreepte dit: zij gaf aan dat de uitdaging vooral zit op toegankelijkheid: “Er zijn sectoren waar we de mensen gewoon niet hebben. Daarom is die samenwerking zo ontzettend belangrijk”. Norbert van den Berg vertelde veel te voelen voor een model waarbij ziekenhuizen zich focussen op hoog complexe en acute zorg en de rest buitenshuis wordt georganiseerd, waar je veel efficiënter kunt werken. In zijn optiek is hiervoor een basaal andere organisatie van zorg nodig. Leo Verhagen gaf als voorbeeld de samenwerking met UMC Maastricht, waardoor patiënten die echt in het ziekenhuis thuishoren veel beter en sneller terechtkunnen. Ook noemden de sprekers het belang van samenwerking voor behoud van medewerkers. Zij houden, doordat zij kunnen werken in verschillende omgevingen, meer plezier in hun werk. Sjarrel Witjes: “De ervaring die wij hebben is dat veel medewerkers twee dagen in het ziekenhuis werken en twee dagen in de kliniek. En dat die combinatie heel goed werkt.”
…maar ziekenhuizen en klinieken moeten elkaar ook scherp houden
Dat gezonde concurrentie ook belangrijk blijft, werd door alle sprekers bevestigd. Linda Daniels vond dat concurrentie vooral goed nieuws is voor de patiënt: “We weten dat patiënten, als zij beschikken over goede informatie over wachttijden, bereikbaarheid en kwaliteit, niet meer automatisch kiezen voor het dichtstbijzijnde ziekenhuis.” De informatie over de performance zit in de systemen, maar die komt op dit moment slecht boven water. Ook Leo Verhagen benadrukte dat de juiste prikkels de zorg juist veel beter maken: “Met prikkels duw je je organisatie naar continue verbetering en innovatie. Waarbij altijd de vraag wat onze patiënten echt nodig hebben, centraal moet staan.”
Het móet anders, maar daar is tijd voor nodig
Dat veel zaken anders zouden moeten, daar waren de sprekers het over eens. Sjarrel Witjes gaf aan dat de setting écht anders georganiseerd moet worden. Doe je dat niet, dan heb je ook niet de focus die je nodig hebt om dit goed te kunnen doen. In zijn optiek missen ziekenhuizen die focus. Ook de ontwikkeling waarbij een aantal ziekenhuizen hun eigen klinieken openen passeerde de revue. Een aantal sprekers vindt dat hier geen sprake is van een wezenlijk andere organisatie; in veel gevallen is hier nog steeds sprake van de oude structuur. Het succes van klinieken zit hem nu juist in het feit dat er echt sprake is van een andere setting, dat er op een andere manier naar zorg wordt gekeken en in de andere organisatie. Georgette Fijneman benadrukte dat er wel tijd nodig is om de nodige transitie te maken: “De zorg in Nederland is redelijk verkokerd geregeld. Het zal zeker zo’n 10 tot 15 jaar duren om de transities uit het Integraal Zorgakkoord te realiseren.”
ZKN kijkt terug op een inspirerend congres waar we met onze leden en relaties in gesprek gingen over de noodzaak van ‘grensverleggende samenwerking’ en het belang van prikkels. Paulette Timmerman: “Wat ons betreft kunnen we de toegankelijkheid van zorg, nu en in de toekomst, alleen waarborgen als we met elkaar de samenwerking zoeken waar dit in het belang is van de patiënt. Daarnaast moeten we elkaar blijven 'prikkelen’ zodat we elkaar scherp houden. Zo blijven we de juiste dingen doen om de MSZ-zorg efficiënter, beter en passend te maken.”
Best practices samenwerking
Bekijk de video’s die deelnemers aan het congres hebben gezien over succesvolle samenwerkingen tussen ziekenhuizen en klinieken:
- Samenwerking Noordwest-Ziekenhuisgroep en Centrum Oosterwal (Mariska Offeringa-Klooster en Sjarrel Witjes)
- Samenwerking met Annadal Kliniek en Maastricht UMC (Leo Verhagen en Helen Mertens)
- Samenwerking DeKinderkliniek en Flevoziekenhuis (Norbert van den Berg en Martijn Bakker)
Inhoudelijke sessies voor leden
Voor ZKN-leden startte het congres in de ochtend. Na de opening met ZKN-voorzitter Hanneke Klopper-Kes en ZKN-directeur Paulette Timmerman, konden ZKN-leden deelnemen aan vier inhoudssessies over verschillende onderwerpen. Benieuwd naar de inhoud en de presentaties van deze sessies? ZKN-leden bekijken deze via onderstaande links:
Vragen over dit artikel?
Stel uw vraag of opmerking in de reacties hieronder. Of neem contact op met de auteur, Saskia Deerenberg.
