Wenkend perspectief landelijk dekkend netwerk in MSZ

Met Module 3 van de VIPP 5 werken we toe naar gegevensuitwisseling tussen instellingen onderling. Doelstelling van deze module is dat per 30 juni 2023 de Basisgegevensset Zorg (BgZ) met bijbehorende correspondentie en radiologieverslagen tussen instellingen van medisch specialistische zorg wordt uitgewisseld.  

Medio 2022 hebben de gezamenlijke VIPP 5 programmabureaus van de NFU, NVZ en ZKN geconstateerd dat er twee uitwisselstandaarden in gebruik zijn: CDA en FHIR. Daarnaast zijn verschillende infrastructuren beschikbaar (o.a. Zorgplatform, XDS/XCA, LSP en NUTS), die geen gegevens kunnen uitwisselen met elkaar. Er lopen initiatieven zoals het Twiin Afsprakenstelsel om deze infrastructuren met elkaar te verbinden. Echter, binnen de looptijd van VIPP 5 is uitwisseling buiten de ‘eigen’ infrastructuur niet mogelijk. 

Uitwisseling binnen de eigen infrastructuur biedt voor veel deelnemende instellingen beperkte of geen toegevoegde waarde; zicht op uitwisseling met andere infrastructuren is noodzakelijk om in de praktijk profijt te hebben van digitale gegevensuitwisseling. Daarom hebben de gezamenlijke VIPP 5 programmabureaus van de NFU, NVZ en ZKN, VWS gevraagd duidelijkheid te geven wat het groeipad is naar landelijke interoperabiliteit en of de vanuit VIPP 5 uitgezette koers past binnen de visie van VWS.  

Hierbij het antwoord gegeven door Mw. Bianca Rouwenhorst, directeur Informatiebeleid en CIO bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. 

Bericht VWS naar aanleiding van vragen VIPP 5 programma  

Het ministerie van VWS heeft onderzoek laten uitvoeren naar een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren. Het rapport met een bijbehorende brief wordt naar verwachting in april aangeboden aan de Tweede Kamer. 

Door VIPP 5 is aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gevraagd of de huidige koers, namelijk het verbinden van infrastructuren, de basis blijft om naar de toekomst toe landelijke interoperabiliteit te realiseren. Het ministerie bevestigt dit. De lopende trajecten, zoals het VIPP 5 programma, blijven een essentiële stap om uiteindelijk tot een toekomstbestendig landelijk dekkend netwerk van infrastructuren te komen. De koers die met VIPP 5 is uitgezet is dus nodig om de gegevensuitwisselingen onder het wetsvoorstel elektronische gegevensuitwisseling (Wegiz) en afspraken uit het Integraal Zorgakkoord (IZA) te realiseren.  

Voor een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren zijn technische, organisatorische en juridische afspraken tussen zorgaanbieders (en diens leveranciers) essentieel. Vanuit meerdere trajecten wordt invulling gegeven aan de afspraken:  

1. In het IZA is de afspraak gemaakt dat gestructureerde gegevensuitwisseling op basis van FHIR moet gaan plaatsvinden uiterlijk in 2025. Hierover heeft ook het Informatieberaad Zorg reeds in 2020 geadviseerd. 
2. Het ministerie van VWS schrijft in principe geen infrastructuur voor, maar geeft zorgaanbieders mee dat voor gegevensuitwisseling in de praktijk afspraken op alle lagen van het interoperabiliteitsmodel gemaakt moeten worden. Daarbij dient de infrastructuur aan te sluiten op een (toekomstig) landelijk vertrouwensmodel, wil de gegevensuitwisseling voor de zorgverlener een toegevoegde waarde krijgen.  
3. Het focusprogramma Twiin werkt aan een landelijk vertrouwensmodel dat op alle lagen van het Nictiz interoperabiliteitsmodel de benodigde afspraken vastlegt voor uitwisseling van zorgdata. 

Voor VIPP 5 betekent dit dat zowel bestaande als ‘nieuwe’ infrastructuren passend zijn voor de invulling van VIPP 5, indien deze infrastructuren voldoen aan alle lagen van het Nictiz interoperabiliteitsmodel én committeren aan het (toekomstig) landelijk vertrouwensmodel. 

Separaat werken een aantal leveranciers de technische afspraken (TA) uit voor het technisch verbinden van infrastructuren. Het is niet de verwachting dat de afspraken in deze TA binnen de looptijd van VIPP 5 geïmplementeerd zijn. De TA wordt ook geen onderdeel van de VIPP 5-regeling. Wel is het streven vanuit VWS dat de TA binnen de looptijd van het IZA wordt geïmplementeerd bij alle betrokken leveranciers zodat schaalbaarheid naar landelijke dekking van gegevensuitwisseling wordt bereikt. Hierbij is het van belang dat dit bereikt wordt voordat de wettelijke verplichting van het elektronisch uitwisselen van de BgZ onder de Wegiz in werking treedt (verwachting juli 2025). 

Al deze trajecten dragen bij aan interoperabele infrastructuren die met elkaar gegevens kunnen uitwisselen. Wij adviseren instellingen bij het realiseren van de VIPP 5 doelstellingen rekening te houden met bovenstaande elementen. 

Het ministerie ziet dat naast het stimuleren van de lopende trajecten, in lijn met de Nationale visie en Strategie voor een gezondheidsinformatiestelsel, meer nodig is om zorgverleners en burgers te faciliteren bij passende hybride zorg. Gesterkt door het onderzoek advies gaat het ministerie de dubbele beweging naar betere databeschikbaarheid uitwerken. Die beweging bestaat uit een of meerdere gekoppelde dataplatformen met een gedistribueerd netwerk tussen (informatie)systemen. De verdere uitwerking van deze richting moet duidelijk maken wat de consequenties zijn op en tussen de lagen van het interoperabiliteitsmodel van Nictiz. Daarbij moet deze uitwerking duidelijk maken wat de impact is om van de huidige koers over te gaan op de geadviseerde richting, op welke termijn dit mogelijk is en wat de financiële gevolgen zijn.  

De verdere uitwerking van een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren kan niet zonder de kennis en expertise van veldpartijen zoals de koepels van MSZ-instellingen en hun leveranciers en die van lopende trajecten zoals VIPP 5. Door middel van onder andere verdiepingssessies wil het ministerie met deze partijen invulling geven aan de contouren voor een later transitieplan, waarbij aandacht is voor de domeinen zorg, preventie en gezondheid. 

Ik hoop met deze mail uw vragen te hebben beantwoord. 

B.V. Rouwenhorst